สี (อึ) .. บอกสุขภาพ

อึ...เป็นเครื่องมือง่ายๆ ที่จะช่วยให้คุณแม่รู้ว่า สุขภาพของลูกน้อยยังปกติดีอยู่หรือไม่
อุจจาระบอกสุขภาพและความสุขของลูกน้อยได้ค่ะ อึลูกที่ถ่ายออกมาแสดงถึงสุขภาวะ
จากการบริโภค ที่เรียกว่า Baby’s what Baby Eat

ลองมาดูกันว่า..อึ..แต่ละสีนั้นสามารถบ่งบอกถึงอะไรได้บ้าง .......

สีเทา เขียวเข้ม ปนดำ
เกิดขึ้นช่วง : 1-2 วันแรกคลอด
ลักษณะ : เหนียว สีเข้ม หรือเรียกว่า ขี้เทา (mecomium) สีเขียวเข้มเกือบดำนี้
               เป็นอุจจาระชุดแรกของลูกซึ่งช่วยจับสารเหลือง บิลลูลิน (Billirubin) ออกมาด้วย
               จึงช่วยป้องกันไม่ให้เด็กตัวเหลือง
จำนวนครั้งต่อวัน : 1-2 ครั้ง

สีขี้เทาปนเหลือง 
เกิดขึ้นช่วง : 2-3 วันแรกหลังคลอด
ลักษณะ : อุจจาระสีเหลืองนิ่ม ปนเหนียว อุจจาระจะข้นน้อยลง
จำนวนครั้งต่อวัน : 1-2  ครั้ง

สีเหลือง
เกิดขึ้นช่วง : หลังจาก 3 วันแรกคลอดเป็นต้นไป
ลักษณะ : สีเหลืองเป็นเนื้อเนียน ซึ่งหลังจากนี้ไปหากลูกกินนมแม่ลักษณะอุจจาระจะเป็น
               สีเหลืองแบบนี้
จำนวนครั้งต่อวัน : 3-4  ครั้ง บางคนอึทุกครั้งที่กินนมแต่จะค่อยๆ ลดจำนวนลงเมื่ออายุ
ครบเดือน

สีเหลืองมัสตาร์ด
เกิดขึ้นช่วง : 3 เดือนแรก สาเหตุเกิดจากการที่ลูกกินนมไม่เกลี้ยงเต้าทำให้กินนมบ่อย และ
                  อุจจาระบ่อย ซึ่งไม่ใช่อาการผิดปกติ และคุณแม่สามารถแก้ไขได้ด้วยการกินนม
                  ให้เกลี้ยงเต้า หรือกินนมให้นานขึ้นที่เด็กกินนมบ่อย
ลักษณะ : สีเหลืองมัสตาร์ดออกส้ม อุจจาระเละ มีฟอง เพราะมีลมในกระเพาะอาหาร
               และที่ก้นลูกจะแดง เพราะลูกอุจจาระบ่อย
จำนวนครั้งต่อวัน  :  ตามจำนวนมื้อนม

สีเขียว
เกิดขึ้นช่วง : เมื่อลูกกินนมผสม ซึ่งสีอุจจาระจะขึ้นอยู่ชนิดของนมด้วย หรือเกิดในราย
                  ที่แม่กินผักใบเขียวบางชนิดก็เป็นได้
ลักษณะ : สีเขียว คุณแม่ไม่ต้องกังวลหากลักษณะอุจจาระเป็นก้อน ถือว่ายังปกติอยู่ค่ะ
จำนวนครั้งต่อวัน : 1-2 ครั้ง

สีเหลืองปนเขียว
เกิดขึ้นช่วง : เมื่อลูกกินนมได้น้อย และมักเกิดจากการที่ลูกดูดนมผิดท่า เมื่อหัวนมยืดไม่ดี
                  ทำให้กลไกการพุ่งของน้ำนมออกมาน้อย แก้ด้วยการให้ลูกดูดนมถึงลานนม
ลักษณะ : สีเหลืองปนเขียว
จำนวนครั้งต่อวัน : 1-2 ครั้ง

ลักษณะและจำนวนครั้งที่อุจจาระนี้ เป็นการประมาณอย่างคร่าวๆ หากลูกน้อยไม่ได้เป็น
อย่างที่บอกไว้ ก็อย่าเพิ่งกังวลไปนะคะ ควรรอดูลักษณะอุจจาระ และอาการของลูกไปก่อน
เพราะหากสุขภาพโดยรวมยังดีอยู่ ลูกไม่มีโรคประจำตัว ก็ไม่มีอะไรน่าห่วงค่ะ

อึ๊..แบบนี้คุณแม่ต้องระวัง

อึสีดำสีเหมือนเหมือนถ่าน อาจเกิดจากสาเหตุ 2 ประการ คือ
-  คุณแม่อาจให้ลูกกินอาหารที่มีธาตุเหล็กมากเกินไป หรือ
-  อาจมีสาเหตุมาจากเลือดออกในทางเดินอาหาร
อึแบบนี้ต้องรีบพาไปพบคุณหมอนะคะ

อึมีกลิ่นเหม็น (บางทีก็เหม็นคาวๆ)
-  ถ้ามีกลิ่นปกติ หรือกลิ่นคล้ายกับอาหารที่ทานเข้าไป ก็ไม่น่าจะมีปัญหาอะไร
-  เกิดจากสาเหตุของการเจ็บป่วย ถ้าเหลวพร้อมกับมีกลิ่นเหม็นมาก มักเกิดจาก
   โรคท้องเดิน  ต้องรีบพาไปพบคุณหมอค่ะ

อึเหลวมีน้ำปน  ถ้าอึเป็นน้ำเหลวพุ่งจู๊ดจู๊ด แถมอึบ่อยเหลือเกิน อาจเกิดเพราะ ระบบการ
                     ย่อยไม่ดี ทานอาหารไม่สะอาด หรือมีโรคติดเชื้อที่เรียกว่า โรคท้องเดิน
                     ถ้ามีอาการแบบนี้ ควรรีบพาไปพบแพทย์ เพราะการอึเป็นน้ำบ่อยๆ อาจทำให้ขาดน้ำได้

อึสีขาวซีด ถ้าหนูน้อยของคุณแม่อึออกมาสีแบบนี้ ควรรีบพาไปพบคุณหมอนะคะ เพราะ
                อาจเกิดจากภาวะท่อน้ำดีอุดตัน


อึมีเลือดปน อึมีเลือดปนนิดๆ ที่ด้านนอกไม่ได้ปนมาในเนื้ออึ แสดงว่าเป็นเลือดจากภายนอก
                 มักจะเกิดจากแผลบริเวณทวารหนักเนื่องจากท้องผูก หรืออึเป็นก้อนแข็งมาก
                 เลยครูดบริเวณทวารหนักของลูกน้อยจนเลือดออกได้ แก้ไขโดยให้ลูกดื่มน้ำมากขึ้น
                 หรือถ้าเป็นในเด็กเล็ก ก็ให้ทานน้ำส้มคั้นเจือจาง

อึมีมูกปดเลือด ถ้าหนูน้อยอึแล้วมีมูกปนเลือดออกมา อาการเช่นนี้อาจมีสาเหตุมาจาก
                     ความผิดปกติของลำไส้ หรือท้องเดินชนิดรุนแรง ส่วนใหญ่เวลาอึ ลูกจะมีอาการร้อง และ
                     บิดตัวร่วมด้วย ต้องรีบพาไปพบคุณหมอโดยด่วนค่ะ

อึแข็ง ถ้าลูกน้อยเคยอึดีมาตลอด แต่ 2 – 3 วันกลับอึเว้นช่วงห่างออกไป แถมยังอึยาก
          และเป็นก้อนแข็งขึ้น อาการเช่นนี้อาจเป็นเพราะลูกน้อยเริ่มเป็นหวัด เจ็บคอ หรือมีโรคอื่นๆ
          เพราะเชื้อโรคที่มีอยู่ในร่างกายทำให้เบื่ออาหาร และลำไส้ทำงานน้อยลง

ลักษณะอึของหนูน้อยแต่ละคนย่อมแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับอาหารที่กินค่ะ การเปลี่ยนแปลงของสี
และจำนวนครั้งของอึ ไม่น่าตกใจเท่ากับการเปลี่ยนแปลงของลักษณะแข็ง เหลว และมีกลิ่น
ถ้าหนูน้อยที่เริ่มหม่ำอาหารเสริมใหม่ๆ ลักษณะของอึอาจจะเหมือนกับอาหารที่หม่ำเข้าไป
ถ้าไม่มีอาการอื่นที่ผิดปกติ ไม่มีมูกเหลวก็ไม่น่าวิตก

ก่อนเช็ดก้นลูกน้อยครั้งต่อไป อย่าลืมตรวจดูด้วยนะคะ ว่าอึลูกยังปกติดีอยู่หรือเปล่า

อ.อึ๊...น่ารู้

- หากผ่านไป 3-4 วันแล้วลูกยังอึเป็นขี้เทาอยู่ แสดงว่าลูกกินนมไม่เพียงพอ หรืออาจจะ
  ดูดนมไม่ถูกวิธี ซึ่งควรแก้ไขเรื่องการดูดนมแม่ด้วยการจัดท่าทางที่เหมาะสม

- เมื่อลูกอายุ 1 เดือน จะเริ่มอุจจาระเพียงวันละ 1 ครั้งเท่านั้น แต่หากลูกถ่าย 2-3 วัน
  ต่อครั้ง แล้วอุจจาระยังเป็นสีปกติ ไม่เหลว หรือแข็งจนเกินไปก็ถือว่าปกติค่ะ ในบางครั้ง
  เด็กที่กินนมแม่ 2-3 วันอาจจะถ่ายซักครั้ง ถ้าลักษณะอึเป็นปกติดดีก็ไม่ต้องกังวลค่ะ

- หากลูกอุจจาระเหลว เละ เป็นน้ำ วันละหลายๆครั้งติดต่อกัน แถมยังมีกลิ่นเหม็นเน่า
  หรือมีมูกปน และดูเหมือนอาการจะไม่ดีขึ้น คุณแม่ควรพาลูกไปพบคุณหมอนะคะ

ขอขอบคุณ นิตยสาร Modern Mom ปีที่ 13 ฉบับที่ 158 ธันวาคม 2551
และ นิตยสาร First Year of Life ปีที่ 13 ฉบับที่ 27 July – December 2009

เรียบเรียงโดย : ทีมงานพัฒนาการเด็ก

ถ้าเห็นว่าบทความนี้ดีมีประโยชน์กรุณาช่วยบอกต่อด้วยนะคะ

URL : www.พัฒนาการเด็ก.com/2016/01/poo.html